Elektrikli araba satışları hızla artarken, bu araçlara ilişkin riskler de artıyor. 2030 yılında dünyada satılan araçların %60’ından fazlasının elektrikli olması bekleniyor. Türkiye’nin 2035 yılında elektrikli araba sayısının 4.214.273’e, ulaşacağı düşünülüyor. Şu an 2024 yılı itibariyle Türkiye’de 100.000’in üzerine elektrikli araç yollarda bulunmaktadır.
Elektrikli otomobiller trafikte giderek daha fazla görünür hale gelirken daha sık görülmeye başlanan ve zor söndürülen elektrikli araç yangınları oluşmaktadır. Bu durum insanları elektrikli otomobiller konusunda endişelendiriyor.
Uluslararası Enerji Ajansı’nın hesaplamalarına göre her 100.000 araçtan hibritlerde 3474, benzin ve motorinle çalışanlarda 1529, elektrikli arabalarda ise 25’inde yangın çıkıyor. Bununla birlikte yıl 5.000’e yakın elektrikli aracın alev aldığı tahmin ediliyor.
Yüksek voltaj tehlikesi; Elektrikli araçların çevre ve insan sağlığı açısından olumlu etkileri bulunmasına rağmen, yangın ve yüksek voltaj gibi tehlikeli riskleri de buluyor. Elektrikli araçlarda kullanılan batarya sistemleri, lityum bazlı piller riskleri daha da artıyor.
Endüstriyel yangın ve itfaiye hizmetleri veren Falckon Genel Müdürü Anıl Yamaner; Benzinle- motorinle çalışan araçların aksine, elektrikli arabalar yanıcı elektrolitler içeren yüksek voltajlı lityum iyon piller kullanır. Bu, elektrikli araba yangınlarının söndürülmesini zorlaştırır. Bir elektrikli araç alev aldığında, pilin yüksek voltajı termal kaçak yaratabilir; bu durumda pil takımı aşırı ısınır ve diğer hücreleri tutuşturarak yoğun ve uzun süreli bir yangına yol açar. Bu termal kaçak, itfaiyeciler için ciddi bir risk oluşturan büyük miktarda ısı, zehirli gaz ve kimyasal toksit açığa çıkarabilir. Toksik gaz denildiğinde en çok korktuğumuz madde hidrojen florürdür (HF). Solunması ve hatta ten ile teması öldürücü olabilen bu gaz su ile buluştuğunda (havadaki ya da tendeki nem, ıslak zeminler, itfaiye suyu, vb.) hidroflorik asite dönüşür. Doğaya asla karışmaması gerekir. Bu yüzden sokaktaki elektrikli araçlara müdahale çok kafa karıştırıcıdır. Bu nedenle itfaiyeciler elektrikli araç yangınlarını güvenli bir şekilde ele almak için belirli yangın söndürme tekniklerini ve ekipmanlarını kullanmak üzere eğitilmelidir. Ayrıca elektrikli arabaların karmaşık elektrik sistemleri ve su kaynaklarına yakınlıkları elektrik çarpması tehlikesi oluşturabilir ve yangın söndürme sürecini daha da karmaşık hale getirebilir. Bu tür yangınları suyla söndürmek, normal içten yanmalı motorlu arabalardan alışık olduğumuz sonuçları vermez. Konteynere daldırma şu an en iyi çözüm gibi görünüyor. dedi
- Ne Yapılmalı;
- 1-İtfaiye aranmalı: Aracınızda tutuştuğunu görürseniz, yapılacak en iyi şey itfaiyeyi aramaktır. Lityum yangınını söndürmek ilk etapta zor olmakla kalmaz, aynı zamanda ilk yangından günler sonra bile aniden yeniden alevlenmeye son derece yatkındır. Yangından çıkan dumanın özellikle zehirli olduğunu da hesaba katarsanız, güvenli bir mesafeye gidip profesyonellerin ilgilenmesine izin vermek daha iyi olur.
- 2-Soğutma yapılmalı: İtfaiyeciler genel sıcaklığı düşürmek için yanan araca su püskürtür. Kesinlikle köpük uygulaması yapılmamalı. Bu tür yangınlarda ortalama 11-30 ton su kullanılması ve suyun direk batarya sistemine işlenmesi gerekir. Bu yaklaşımın dezavantajı, çok miktarda su kullanılması ve potansiyel toksik akıntının oluşmasıdır.
- 3- Yangının kendi kendine sönmesine izin vermeli: Bu yöntem hızlı ve makul derecede etkilidir ancak araba yanarken havaya çok fazla zehirli duman salar. Ayrıca, alevler söndüğünde arabadan geriye pek bir şey kalmaz.
- 4– Yanan aracı suya daldırılmalı: Bu yaklaşımla, itfaiyeciler yanan aracı suyla dolu büyük bir metal konteynere koyabilirler. Bu yöntem toksik akış sorununu da ortadan kaldırır ve genellikle sadece su püskürtmekten daha etkilidir. Konteynere daldırma şu an en iyi çözüm.
- 5- Yangın battaniyeleri kullanılmalı: Yangın battaniyeleri de elektrikli araç yangınlarında faydalı olacaktır
- 6-Tecrit mesafesicsağlanmalı: Kazaya uğramış veya yanmış araç, güvenli ortama taşındıktan sonra 300 metre tecrit mesafesi sağlanır. Araç yakınında en az 15 metre alanda yanıcı maddeler bulunmaması gerekir.
- 7- Termal Kamera kullanılmalı: Söndürme işlemi bittikten sonra tekrar alev alma ihtimaline karşı 24 saat boyunca termal kamera ile sıcaklık seviyeleri gözlemlenir. 8- Yüksek voltaj levhası: Elektrikli araç yangınlarına müdahale sırasında aracın üstüne ve en az 10 metre uzaklığa yüksek voltaj levhası konulur.
Gelişen elektrikli araba piyasası ve teknolojik gelişmeler ile beraber elektrikli araba yangınlarını söndürmek için yeni yaklaşımlar ve ekipmanlar geliştirilmesi gerektiğini düşünüyoruz.
