Trafikte gördüğümüz veya satın aldığımız araçlar çeşitli sınıf ve kategorilere ayrılmıştır. İnternetten araştırdığımız arabanın katalog bilgilerinde veya yeni çıkan bir araba ile ilgili haber bültenlerinde aracın sınıfına ait ibareler görmekteyiz. Peki L1, L2, M1 gibi kodlarla ifade edilen bu araç sınıfları ne anlama gelmektedir? Bunlar Karayolları Trafik Yönetmeliğinde aşağıda ifade edildiği gibi tanımlanmıştır.
Araç sınıfları
1) L Sınıfı – İki ve üç veya dört tekerlekli motorlu araçlardır.
L1 Sınıfı: Azami hızı 45 km/s’i, içten yanmalı motorlu ise silindir kapasitesi 50 cm³’ü, elektrik motorlu ise azami sürekli nominal güç çıkışı 4 kW’ı geçmeyen iki tekerlekli araçtır.
L2 Sınıfı: Azami hızı 45 km/s’i, kıvılcım ateşlemeli motor ise silindir kapasitesi 50 cm³’ü, içten yanmalı motorlu ise azami net gücü 4 kW’ı, elektrik motorlu ise azamisürekli nominal güç çıkışı 4 kW’ı geçmeyen üç tekerlekli araçtır.
L3 Sınıfı: Azami hızı 45 km/s’i ve içten yanmalımotorlu ise silindir kapasitesi 50 cm³’ü geçen yolcu sepetsiziki tekerlekli araçtır.
L4 Sınıfı: Azami hızı 45 km/s’i ve içten yanmalımotorlu ise silindir kapasitesi 50 cm³’ü geçen yolcu sepetli iki tekerlekli araçtır.
L5 Sınıfı: Azami hızı 45 km/s’i ve içten yanmalı motorlu ise silindir kapasitesi 50 cm³’ü geçen, simetrik olarak yerleştirilmiş üç tekerlekli araçtır.
L6 Sınıfı: Azami hızı 45 km/s’i, elektrik motorlu araçlarda akü ağırlığı hariç yüksüz ağırlığı 0.35 tonu, kıvılcım ateşlemeli motor ise silindir kapasitesi 50 cm³’ü, diğer tip içten yanmalı motorlu ise azami net gücü 4 kW’ı, elektrik motorlu ise azami sürekli nominal güç çıkışı 4 kW’ı geçmeyen dört tekerlekli araçtır.
L7 Sınıfı: Elektrik motorlu araçlarda akü ağırlığı hariç yüksüz ağırlığı 0.4 tonu (yük taşıma amaçlı araçlarda 0,55 ton), azami net gücü 15kW’ı geçmeyen ve L6 sınıfına girmeyen dört tekerlekli araçtır.
2) M Sınıfı – En az dört tekerlekli ve yolcu taşımasında kullanılan motorlu araçlardır.
M1 Sınıfı: Yolcu taşımasında kullanılan ve sürücü dahilen fazla 9 oturma yeri olan motorlu araçtır.
M2 Sınıfı: Yolcu taşımasında kullanılan, sürücü dahil 9’dan fazla oturma yeri olan ve azamiağırlığı 5 tonu aşmayan motorlu araçtır.
M3 Sınıfı: Yolcu taşımasında kullanılan, sürücü dahil 9’dan fazla oturma yeri olan ve azamiağırlığı 5 tonu aşan motorlu araçtır.
3) N Sınıfı – En az dört tekerlekli ve yük taşımasında kullanılan motorlu araçlardır.
N1 Sınıfı: Yük taşımasında kullanılan ve azamiağırlığı 3,5 tonu aşmayan motorlu araçtır.
N2 Sınıfı: Yük taşımasında kullanılan ve azamiağırlığı 3,5 tonu aşan,ancak 12 tonu aşmayan motorlu araçtır.
N3 Sınıfı: Yük taşımasında kullanılan ve azamiağırlığı 12 tonu aşan motorlu araçtır.
4) O Sınıfı – Bir motorlu araç tarafından çekilen römork veya yarı römork motorsuz yük taşıma araçlarıdır.
O1 Sınıfı: Azami ağırlığı 0,75 tonu aşmayan motorsuz yük taşıma aracıdır.
O2 Sınıfı: Azami ağırlığı 0,75 tonu aşan,ancak 3.5 tonu aşmayan motorsuz yük taşıma aracıdır.
O3 Sınıfı: Azami ağırlığı 3,5 tonu aşan,ancak 10 tonu aşmayan motorsuz yük taşıma aracıdır.
O4 Sınıfı: Azami ağırlığı 10 tonu aşan motorsuz yük taşıma aracıdır.
5) Özel Amaçlı Taşıt: Yolcu veya yük taşımak üzere özel bir işlevi yerine getirmek için kullanılan (bunun için özel gövde düzenekleri ve/veya ekipmanları gereklidir) M, N veya O sınıfı motorlu araçtır.
Motorlu Karavan: En az aşağıdaki ekipmanları kapsayan, yatacak yeri olan özel maksatlı M sınıfı SA kodlu motorlu araçtır.
* Koltuklar ve masa,
* Koltuklardan dönüştürülebilecek uyku yatağı,
* Yemek pişirme imkânları,
* Depolama/Saklama imkanları.
Bu ekipmanlar oturma bölümüne sabit olarak monte edilir; ancak masa kolayca çıkarılabilecek şekilde tasarlanabilir.
Zırhlı Taşıt: Taşınan yolcuların ve/veya yüklerin korunması için tasarlanmış ve kurşungeçirmez zırh
kaplama gereklerine uygun SB kodlu motorlu araçtır.
Ambulans: Hasta veya yaralı insan taşınması için tasarlanmış ve bu amaç için özel ekipmanlara sahip M sınıfı SC kodlu motorlu araçtır.
Cenaze Arabası: Cenaze taşınması için tasarlanmış ve bu amaç için özel ekipmanlara sahip SD kodlu
motorlu araçtır.
SF Seyyar vinçler: Kaldırma momenti 400 kNm’ye eşit veya daha fazla olan bir vinci bulunan ve araç
üzerinde eşya taşımak amacına uygun olmayan N3 kategorisi özelamaçlı araçlar.
6) T Sınıfı – Tarım ve Ormancılık Traktörleri
Tarım ve ormancılık traktörü; ana işlevi çekme gücü sağlamak olan ve tarım veya ormancılık alanlarında kullanılan aletleri çekmek, itmek, taşımak veya tahrik etmek için özel olarak tasarlanmış, en az iki dingilli, tekerlekli veya paletli motorlu araçlardır. Bu tür araçlar yük taşımak için donatılabileceği gibi, yolcu oturma yerleri ile de donatılabilir.
7) G Sınıfı – Arazi Taşıtları
N1 sınıfı araçlardan azami kütlesi 2 tonu aşmayanlar ve M1 sınıfındaki motorlu araçlar, en az bir ön dingili ve en az bir arka dingili eşzamanlı tahrikli olarak tasarlanmış, bir dingilinin tahriki ayrılabilen araçlar dahil ve en az bir diferansiyel kilit mekanizması veya buna benzer işlevde en az bir mekanizması varsa ve tek araç için hesaplanan % 30’luk bir eğimi tırmanabiliyorsa,arazi tipiaraç olarak kabul edilir. N1 sınıfı araçlardan azami kütlesi 2 tonu aşanlar ile N2, N3, M2 ve M3 sınıfı araçların arazi taşıtı sayılabilmesi için Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliğindekişartları taşıması gerekmektedir.
8) Üst Yapı (Gövde) Tanımları (sadece tam/tamamlanmış araçlar için) Gövde tipi tanımları için aşağıda belirtilen kodlama kullanılacaktır.
Yolcu arabaları (M1)
AA Sedan: Gövdesi yan pencere arasından bir direkle bölünmüş veya bölünmemiş olarak kapatılmış, sabit ve sert tavanlı, bununla birlikte tavanının bir kısmında açılabilme özelliği olabilen, sürücüden başka en az 3 oturma yeri ve en az iki sırası bulunan, arka kapağı açılabilen, 2 veya 4 kapılı, 4 veya daha fazla pencereli otomobillerdir.
AB Heçbek: Arkasında üstten menteşeli kapı bulunan sedan (AA) araçlarıdır.
AC Steyşın Vagon: Gövdesi kapalı, arka şekli daha geniş bir iç hacim sağlayacak şekilde dizayn edilmiş, üst tavanı sabit ve sert tavanlı, bununla birlikte tavanının bir kısmının açılma özelliği olabilen, sürücüden başka en az 3 oturma yeri ve en az iki sırası bulunan (sıra ve sıralar öne yatmak veya çeşitli şekillerde
hareket ettirilmek suretiyle daha geniş bir iç hacim sağlar),arka kapağıaçılabilen, 2 veya 4 kapılı ve en az 4 yan pencereli otomobillerdir.
AD Kupe: Gövdesi kapalı, genellikle daraltılmış arka hacimli, üst tavanı sabit, sert tavanlı, bununla birlikte bazı modellerde açılabilir tavanı olan, sürücü oturma yerinden başka en az bir oturma yeri ve en az bir sırası bulunan, iki taraflı kapılara sahip, ayrıca, arka kapağı da açılabilen, 2 veya daha fazla kenar pencereli otomobillerdir.
AE üstü açılır kapanır/dönüştürülebilir: Açılabilir bir gövdeye sahip, üst tavanı yumuşak veya sert olmak üzere en az 2 pozisyonlu, ilk pozisyonda gövdesi kapanan, ikinci pozisyonda ise geriye çekilmek suretiyle gövdesi açılan, sürücü oturma yerinden başka en az bir oturma yeri ve en az bir sırası bulunan, 2 veya 4 yan kapılı, 2 veya daha fazla yan pencereli otomobillerdir.
AF Çok amaçlıaraç: AA’dan AC’ ye kadar belirtilenlerin dışındaki, yolcu ve onların bagaj veya yüklerini tek bir bölmede taşımasıamaçlanan ve Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliğindekişartları taşıyan motorlu araçlardır.
Yukarıda yer almayan diğer araç sınıfları ve bu araçlara ilişkin yapılacak işlemlerde Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliği hükümleri uygulanır. İlk tescili yapılacak araçlar için yukarıdaki araç sınıfları kullanılacak olup, daha önce tescili yapılmış araçlar için de satış ve devir işlemleri sırasında yeniaraç sınıfları esas alınacaktır.
